Seboka sena se ile sa kopanya baetapele ho tsoa mekhatlong ea naha ea lithuso tsa lichelete tsa lipatlisiso, mekhatlo ea metheo le lithuso tsa nts'etsopele, hammoho le batho ba hlahelletseng lefatšeng ka bophara ba nang le pono e tšoanang ea ho ntšetsa pele mahlale bakeng sa bokamoso bo tsitsitseng bakeng sa bohle.
Ka ho hlokomela motsotso ona oa bohlokoa ka nako, Foramo e tla fana ka sebaka se ikhethileng sa lipuisano ho susumetsa mehopolo le liketso bakeng sa ho khothaletsa tšebelisano, ho ntlafatsa khokahanyo le ho bokella lichelete tsa nakong e tlang ho saense e shebaneng le thōmo bakeng sa ts'ebetso ea lefats'e.
Haholo-holo, merero ea maano ea Seboka sa Lefatše sa Bafani ba Lichelete e menahane ka makhetlo a mararo:
Lenaneo, lirekoto le lisebelisoa tse ling
| Letsatsi le nako | lenaneo |
| LETSATSI 1 | Mesebetsi bakeng sa Saense bakeng sa Global Sustainability Nick Ishmael-Perkins, Mong'a mekete, Moeletsi e Moholo, Lekhotla la Machaba la Saense |
| 14: 30 - 14: 40 | Kenyelletso le Kamohelo ho Seboka sa Bobeli sa Lefatše sa Bafani ba Lichelete Peter Gluckman, Mopresidente ea khethiloeng, Lekhotla la Machaba la Saense ▶ ️Watch |
| 14: 40 - 14: 50 | Lipakane tsa Seboka Heide Hackmann, CEO, Lekhotla la Machabeng la Saense |
| 14: 50 - 16: 00 | Ho Potlakisa Kameho ea Saense bakeng sa Lenaneo la 2030 Mantsoe a bohlokoa: Amina J. Mohammed, Motlatsi oa Mongoli-Kakaretso oa Machaba a Kopaneng Mary Robinson, ISC Patron le Molula-setulo oa Baholo Puisano ea liphatlalatso Heide Hackmann, CEO, Lekhotla la Machabeng la Saense Jean-Eric Paquet, Mookameli-Kakaretso, DG Research & Innovation, Komisi ea Europe Fulufhelo Nelwamondo, Mohlanka e Moholo wa Phethahatso, Mokgatlo wa Naha wa Dipatlisiso wa Aforika Borwa Ingrid Petersson, Motsamaisi Kakaretso oa Formas, Lekhotla la Lipatlisiso la Sweden Luiz Eugênio Mello, Mookameli oa Saense, FAPESP, Brazil |
| 16: 00 - 16: 15 | khefu: 'mino oa piano o phelang oa Christoph Spangenberg |
| 16: 15 - 17: 15 | Litlhahiso tsa Bohlokoa: Moralo oa ho Hlahisa Saense e Nepahetseng Maikemisetsong Susanne C. Moser, Moeletsi oa Leano la ISC mabapi le Liphetoho ho Moshoelella Albert van Jaarsveld, Motsamaisi Kakaretso oa IIASA le Mohlanka e Moholo oa Phethahatso Alison Meston, Motsamaisi oa Lipuisano, Lekhotla la Machaba la Saense Asun Lera St.Clair, Moeletsi e Moholo oa Barcelona SuperComputing Center le setho sa European Commission Mission Board bakeng sa ho Fetoha ha Tlelaemete le Phetoho ea Sechaba. Edgar Pieterse, Modulasetulo wa Dipatlisiso wa Aforika Borwa ho Leano la Ditoropo, Motsamaisi, Setsi sa Aforika sa Ditoropo, Yunibesithing ya Motse Kapa. |
| 17: 15 - 17: 30 | khefu: 'mino oa piano o phelang oa Christoph Spangenberg |
| 17: 30 - 18: 30 | Karabelo ea Bafani ba Lichelete tsa Saense ho likhothaletso Albert van Jaarsveld, Molaodi Kakaretso wa IIASA le Mohlanka e Moholo wa Phethahatso Julie Shouldice, Motlatsi oa Mopresidente, Leano, Libaka, le Leano, Setsi sa Machaba sa Lipatlisiso tsa Nts'etsopele Daniel Goroff, Motlatsi oa Mopresidente le Mookameli oa Lenaneo, Alfred P. Sloan Foundation Mark Ferguson, Motsamaisi Kakaretso, Motheo oa Saense Ireland le Moeletsi ea ka Sehloohong oa Saense ho 'Muso oa Ireland Vitoria Langa de Jesus, Motsamaisi e Moholo, Letlole la Naha la Lipatlisiso (FNI), Mozambique Yukihiro Imanari, Moeletsi oa Lenaneo, Marang-rang a Asia-Pacific bakeng sa Lipatlisiso tsa Phetoho ea Lefatše, Japane |
| 18: 30 - 18: 45 | Qetella Letsatsi la Pele Mathieu Denis, Motsamaisi oa Saense, Lekhotla la Machabeng la Saense |
| LETSATSI 2 | Maano le mekhoa ea ho potlakisa tšebelisano lipakeng tsa bafani ba lichelete tsa mahlale ho ts'ehetsa mahlale a shebaneng le morero lefatšeng ka bophara. Alison Meston, Mong'a mekete, Motsamaisi oa Lipuisano, Lekhotla la Machaba la Saense |
| 15: 00 - 15: 05 | Welcome Maggie Gorman Vélez, Mookameli, Leano le Tlhahlobo, Setsi sa Machaba sa Lipatlisiso sa Ntšetso-pele, Canada |
| 15: 05 - 16: 15 | Ho ts'ehetsa mahlale a ikemiselitseng morero bakeng sa ts'ebetso ea lefats'e: e bolela eng ts'ebetsong? Lintlha tsa sehlooho tse lateloang ke lipuisano tsa phanele le Lipotso le Likarabo Drew Leyburne, ea sehlooho e reng, Motlatsi oa Molula-setulo, Komiti ea Tsamaiso ea Mission Innovation Aldo Stroebel, molekanyetsi, Motsamaisi e Moholo Likamano tsa Leano, Motheo oa Naha oa Lipatlisiso oa Afrika Boroa Li Jinghai, Mopresidente, Motheo oa Naha oa Saense ea Tlhaho oa Chaena, Chaena Diane Matar, Fellow, The Science Philanthropy Alliance Marc Schiltz, Mohlanka e Moholo wa Phethahatso, Letlole la Naha la Dipatlisiso la Luxembourg (FNR) Wendy Broadgate, Mookameli oa Global Hub, Future Earth, Sweden |
| 16: 15 - 16: 30 | khefu: 'mino oa piano o phelang oa Christoph Spangenberg |
| 16: 30 - 17: 30 | Ho Lokisetsa Tšehetso ea Lichelete ea Saense le Saense bakeng sa Botsitse ba Lefatše Lintlha tsa sehlooho tse lateloang ke lipuisano tsa phanele le Lipotso le Likarabo Joanna Chataway, ea sehlooho e reng, Hlooho ea Lefapha la UCL Lefapha la Saense, Theknoloji, Boenjiniere le Leano la Sechaba (University College London) Tom Kariuki, ea sehlooho e reng, Motsamaisi oa Mananeo, The African Academy of Sciences Vidushi S. Neergheen, ea sehlooho e reng, Setsi sa Patlisiso ea Biomedical le Biomaterials (CBBR), Univesithi ea Mauritius Nick Ishmael-Perkins, molekanyetsi,Moeletsi e Moholo, Lekhotla la Machaba la Saense Kedest Tesfagiorgis, Motlatsi oa Motsamaisi, Global Health, Global Partnerships le Grand Challenges, Motheo oa Bill & Melinda Gates AnnaMaria Oltorp, Hlooho ea Tšebelisano-'moho ea Liphuputso, Setsi sa Tšebelisano-'moho ea Machabeng sa Sweden Marcus Wilms, Litaba tsa Machaba, Afrika, Haufi le Bochabela bo Hare, Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG), Mokhatlo oa Lipatlisiso oa Jeremane |
| 17: 30 - 18: 00 | Kakaretso ea boemo bo holimo ea Letsatsi la 2 Maria Uhle, Co-Chair, Belmont Forum Albert van Jaarsveld, Molaodi Kakaretso wa IIASA le, Mohlanka e Moholo wa Phethahatso |
| LETSATSI 3 | Ho theha lilekane tsa lichelete bakeng sa mahlale bakeng sa ts'ebetso Nick Ishmael-Perkins, Mong'a mekete, Moeletsi e Moholo, Lekhotla la Machaba la Saense |
| 15: 00 - 15: 05 | Welcome Wendy Broadgate, Mookameli oa Global Hub, Future Earth, Sweden |
| 15: 05 - 16: 15 | Mehlala ea boikitlaetso ba tšebelisano-'moho, bo tsamaeang ka ho ts'oana 1. Ho Potlakisa Saense e Bulehileng lefatšeng ka bophara Geoffrey Boulton, ea sehlooho e reng, Molula-setulo oa morero oa ISC mabapi le Bokamoso ba Phatlalatso ea Mahlale le setho sa Boto ea Tsamaiso ea ISC Khotso Mokhele, molekanyetsi, Modulasetulo wa Lekgotla la Keletso la Sethala sa Saense se Butsweng sa Aforika Kostas Glinos, Motsamaisi, Leano le Leano la Open Data, Lipatlisiso le Boqapi ba DG, Khomishene ea Europe Oktawia Wójcik, Ofisiri e Phahameng ea Lenaneo, Robert Wood Johnson Foundation, Sehlopha sa Open Research Funders Robert Kiley, Plan S le coAlition S, Hlooho ea Open Research ho Wellcome Trust Suchith Anand, Rasaense e Moholo, Global Open Data bakeng sa Temo le Phepo 2. Morero oa teko oa SDG oa Lekhotla la Lefatše la Lipatlisiso Aldo Stroebel, Kenyelletso ea morero oa teko ea SDG, Motsamaisi wa Phethahatso Dikamano tsa Mawa, Mokgatlo wa Naha wa Dipatlisiso (NRF) wa Aforika Borwa Kristin Danielsen, Motsamaisi e Moholo, Lekhotla la Lipatlisiso la Norway Ingrid Petersson, Motsamaisi Kakaretso oa Formas, Lekhotla la Lipatlisiso la Sweden Luiz Eugênio Mello, Mookameli oa Saense, FAPESP, Brazil 3. Selekane sa Patlisiso sa Phetoho ea Tlelaemete Rosalind West, Welcome, Ofisi ea Kantle ho Naha ea Commonwealth le Nts'etsopele ea UK le molula-setulo oa ARA Debra Roberts, Polelo ea boemo bo holimo, Co-chair, IPCC WGII Anand Patwardhan, Kenyelletso ea morero oa ARA, Univesithi ea Maryland le molula-setulo oa ARA Bruce Currie-Alder, molekanyetsi, Setsi sa Lipatlisiso sa Nts'etsopele ea Machaba sa Canada Ying Wang, Mohokahanyi oa Lenaneo la Lefatše la Phetoho ea Mahlale (WASP), Lenaneo la Tikoloho la UN (UNEP), Nairobi Jean Ometto, Lenaneo la Lefatše la Phetoho ea Boemo ba Leholimo, The São Paulo Research Foundation (FAPESP) Maria Uhle, Motsamaisi oa Lenaneo la Mesebetsi ea Machaba, US NSF Laura Birx, Motlatsi oa Motsamaisi oa Leano le Moralo, Bill le Melinda Gates Foundation |
| 16: 15 - 16: 30 | khefu: 'mino oa piano o phelang oa Christoph Spangenberg |
| 16: 3 - 17: 15 | Ho isa Mesebetsi ea Saense pele: liqeto le ho lebella pele Heide Hackmann, CEO, Lekhotla la Machabeng la Saense |
Background
Botho bo fetohile matla a maholo ho bopeng bokamoso ba litsamaiso tsa rona tsa Lefatše. Lebelo, tekanyo le khokahano ea mesebetsi ea batho Lefatšeng e tlisitse bofokoli bo bocha - ho tloha ho phetoho e ntseng e eketseha ea boemo ba leholimo le tahlehelo ea mefuta-futa ea likokoana-hloko, ho ea ho ho se lekane ho ntseng ho hola ha mekhatlo ea batho ho hlakisitsoeng ke seoa sa lefats'e.
Kajeno, botho bo mathateng 'me khetho e totobetse. Re tsoela pele ka mekhoa ea rona ea "khoebo joalo ka tloaelo", e nang le litlamorao tse mpe bophelong bohle ba Lefatše kapa re kopane re fetohela bokamosong bo tsitsitseng, bo tiileng le bo nang le toka. Seoa sa COVID-19 se totobatsa bohlokoa ba ho potlakisa liphetoho sechabeng molemong oa ts'ebetso ho thibela litšokelo tse ts'oanang tsa kamoso le ho theha sechaba se ikemiselitseng ho feta kamora nako.
Lefatšeng la kajeno le sa tsitsang haholo, Lenaneo la 2030 le Lipakane tsa Nts'etsopele ea Moshoelella (SDGs) li fana ka moralo oa bohlokoahali oa ho tataisa mebuso le mekhatlo ho theha phetoho e tla fetoha le e tiileng ho tsoa ho COVID-19. Ho fihlella ponelopele ea phetoho ea li-SDG ka 2030 ho hloka tokiso e potlakileng ea lintho tse tlang pele ho linaha tse ngata le batšoantšisi le lisebelisoa bakeng sa ts'ebetso ea nako e telele, e kopanetsoeng, le e potlakileng haholo. E boetse e hloka ts'ebetso e kopanetsoeng ea ho fetola lipapali ka har'a litsamaiso tsa lichelete le tsa mahlale lefats'eng ka bophara, molemong oa ho holisa tlatsetso ea mahlale ho kenya tšebetsong li-SDG.
Takatso ea ho nyolla matsapa ka ho tšehetsa ka lichelete lichaba tse tšehetsang saense bakeng sa li-SDG e ne e le sepheo sa leano la Foramo ea Bobeli ea Lefatše ea Bafani ba Lichelete.
Saense e amoheloa e le leqhubu la bohlokoa ho fihlelleng li-SDGs. E ka pele-pele ho fana ka litharollo ka ho theha tsebo e sebetsang le ho tsebisa maano le litloaelo tse tšehetsang phihlello ea li-SDG. Ho notlolla bokhoni bo felletseng ba mahlale bakeng sa ho ntšetsa pele nts'etsopele ea moshoelella lilemong tse leshome tse tlang ho hloka phetoho ea tsamaiso tseleng eo saense e tsamaisoang ka eona, e sebelisoang, e hlahlojoang le ho tšehetsoa ka lichelete.
Ho ntšetsa pele saense e bulehileng le e kopanetsoeng; ho khothaletsa tlhahiso ea tsebo e khannoang ke thōmo, e nang le tšusumetso e phahameng le e sa rutehang; tlhabololo ya ditsamaiso tse di leng teng tsa ditlhotlheletso le dituelo; ho aha bokhoni ba ho sebetsana le ho rarahana, ho hloka bonnete, le litekanyetso; ho ntlafatsa bokhoni bo matla ba saense likarolong tsohle tsa lefats'e; le ho boloka matsete a tsitsitseng a saense, e tla ba senotlolo sa saense ho tšehetsa ka katleho liphetoho tse pharaletseng tsa sechaba lekholong la bo21 la lilemo.
Ho sireletsa tsoelo-pele e joalo ke boikarabelo ba tsamaiso, bo arolelanoang ke bo-rasaense ka bobona, mekhatlo eo ba sebetsang ho eona, baetsi ba melao-motheo ba bōpang maemo ao ba sebetsang tlas'a 'ona, le bafani ba lichelete ba saense ba susumetsang tataiso ea saense le mekhoa ea eona.
Ka kopanelo, re tlameha ho matlafatsa mahlale ho nts'etsapele li-SDG mme ha ho na nako ea ho qenehela!
Mabapi le Seboka sa Lefatše sa Bafani ba Lichelete
The 2nd Global Forum of Funders e haha holim'a a ketsahalo ea pele e atlehileng e neng e tšoaretsoe Washington DC ka 2019, moo batšehetsi ba mahlale le sechaba sa lipatlisiso ba qalileng "Selemo sa Leshome sa Ketso ea Saense ea Sustainability". Ketsahalo ena e ne e kopa ho tsebahatswa ha dintho tse ka sehloohong tse tlang pele bakeng sa mahlale tse tla tshehetsa le ho kgontsha ditjhaba ho fihlela di-SDG ka 2030. Ka 2020 ISC e ile ya bokella setjhaba sa lefatshe sa saense ho bopa lenaneo la ketso la pele bakeng sa saense. Lenane lena la lewa, Maemo a Saense ho Nolofatsa Bokamoso bo Atlehileng ho Bohle, le tla hlahiswa le ho tshohlwa le dihlooho tsa ba bang ba batshehetsi ba mahlale ba lefatshe ba ka sehloohong Foramong.
Seboka sa Lefatše sa Bafani ba Lichelete se hlophisitsoe ke Lekhotla la Machabeng la Saense le kopantseng bafani ba lichelete tsa mahlale a sechaba, mekhatlo ea lithuso ea bafani, le balekane ba mahlale ba machabeng, ho kenyeletsoa: