Boto ea Keletso ea Saense ea Mongoli-Kakaretso oa Machaba a Kopaneng e ile ea kopana pele ho Seboka sa Bokamoso ho buisana ka ho tšepa saense.
E bile teng ke CEO oa ISC Salvatore Aricò, seboka se ile sa tšoareloa New York, US, ho theha polelo ea molao mabapi le ho tšepa mahlale.
SAB e buisane ka hore saense le thekenoloji ke tse peli tsa likatleho tse hlollang ka ho fetisisa tsa batho, tse bōpang lefatše ka litsela tse tebileng-ho tloha ho fokotsa bofuma ba lefats'e ho ea ho atolosa bophelo ba batho, ho ntlafatsa boleng ba bophelo, le ho tebisa kutloisiso ea rona ea bokahohle. Ea lumela hore ka tse ling tsa mathata a maholohali ao batho ba tobaneng le ’ona, tsoelo-pele ea saense e ka ba le senotlolo sa ho aha lichaba tse phelang hantle, tse leka-lekaneng le tse sireletsehileng haholoanyane. Leha ho le jwalo, SAB e boetse e dumela hore hore bokgoni bona bo phethahale ka botlalo, ho bohlokwa hore baahi ba be le seabo le ho tsebiswa ka diphuputso tsa moraorao le dintlafatso tsa saense le thekenoloji.
E ’ngoe ea litšitiso tse khōlō boitekong bona ke ho se tšepe saense ho ntseng ho eketseha le mekhatlo ea eona, ho mpefalitsoeng ke maikutlo a hore bo-rasaense ba ka ’na ba se ke ba kopana le sechaba kapa ba susumetsoa ke merero ea lipolotiki.
E 'ngoe ea litharollo e ne e le ea Machaba a Kopaneng, ka Lilemo tse Leshome tsa Machaba tsa Mahlale a Ntlafatso ea Moshoelella (2024-2033) ho rarolla bothata bona ka ho khothalletsa ho tšepa mahlale lefatšeng ka bophara. SAB e khothalelitse hore ka ho sebetsa le marang-rang a fapaneng a litsebi tse fapaneng, UN e ka bapala karolo ea bohlokoa ka ho khothaletsa thuto ea mahlale, ho khothaletsa lipuisano lipakeng tsa bo-ramahlale, baetsi ba melaoana, le sechaba, le ho ntšetsa pele phihlello e bulehileng ea tlhahisoleseling, ho thusa ho khutlisa tšepo ea sechaba ho saense. Ka ho etsa bonnete ba hore melemo ea tsoelo-pele ea saense e arolelanoa ka ho lekana, le ka ho potlakisa ts'ehetso bakeng sa ho finyella Lipakane tsa Ntšetso-pele e Tsoelang Pele, haholo-holo mabapi le ho rarolla ho se lekane pakeng tsa lefats'e la Leboea le Boroa, Machaba a Kopaneng a ka thusa ho haha bokamoso bo kenyeletsang le bo tsitsitseng, moo saense e leng teng. e sebetsa e le matla a kopanyang bakeng sa tsoelo-pele le boiketlo ba bohle.
E ne e le tlotla ho emela Lekhotla la Machabeng la Saense phutuhong ea Boto ea Boeletsi ba Saense ea Mongoli-Kakaretso oa UN, moo ke bileng le monyetla oa ho arolelana mehopolo le tharollo le litho tse ling tsa boto, bo-ramahlale ba ka sehloohong ba mekhatlo ea UN, marang-rang a tsebo ea balekane, le basebetsi-'moho. . Ha re ntse re itokisetsa Seboka sa Bokamoso le ho kena Lilemong tse Leshome tsa Saense bakeng sa Tsoelo-pele ea Moshoelella, ho tšepa mahlale e ntse e le ntlha ea bohlokoa bakeng sa bafuputsi, baphatlalatsi, baetsi ba melaoana le sechaba ka ho tšoanang. Re tlameha ho ts'ehetsa melao-motheo ea ho nahana ka botebo le mokhoa oa mahlale, ho netefatsa pepenene le phihlello ea tsebo, ho loants'a liphoso le disinformation nakong ea tšitiso e kholo ea tlhaiso-leseling ea inthaneteng, le ho tsamaisa lipuisano tse bulehileng maemong ohle a ho etsa melaoana ho netefatsa tekano le ho tšoarella. bokamoso bakeng sa bohle.
Salvatore Aricò, CEO, Lekhotla la Machabeng la Saense
SAB le mekhatlo ea eona e atolositsoeng ho kenyeletsoa ISC, ba kopane New York ho buisana ka Trust in Science.
Polelo ea Boto ea Keletso ea Saense mabapi le Tšepo ho Saense
September 17, 2024
Saense le thekenoloji ke tse ling tsa lintho tse khōlōhali tseo batho ba li finyeletseng: ho thusa ho fokotsa bofutsana lefatšeng ka bophara, ho lelefatsa nako ea bophelo ba batho, ho ntlafatsa bophelo ba rōna le ho utloisisa sebaka sa rōna bokahohleng. Khatelo-pele ea mahlale e ka re thusa ho rarolla tse ling tsa mathata a maholohali a batho. Ho phethahatsa tšepiso ena le ho aha lichaba tse phetseng hantle, tse nang le tekatekano le tse sireletsehileng haholoanyane, baahi ba tlameha ho ba le seabo le ho tsebisoa ka lipatlisiso le tsoelopele e ncha ea mahlale le thekenoloji.
Bothata bo boholo puisanong e joalo ke ho se tšepe saense ho ntseng ho eketseha, litsebi tsa eona le mekhatlo ea eona. Lilemong tsa morao tjena, ho se tšepane hoo ho ’nile ha hlohlelletsoa ke maikutlo a atileng a hore bo-rasaense le mekhatlo ea bona e ka har’a “setheo sa maemo a phahameng” e ka ’na eaba ha ba sebetse ’me ka linako tse ling ba sebelisetsoa merero ea lipolotiki ho e-na le molemong oa sechaba. Ho hloka tšepo hona ha sechaba ho matlafalitsoe le ho feta ke ho phatlalatsoa ha boitsebiso bo fosahetseng, boitsebiso bo fosahetseng, le khoholeho ea menahano e thehiloeng bopaking. Likarolong tse ling, ho se tšepane ho bile ho teng le har’a bo-rasaense ka bobona, ba ka ’nang ba sebeletsa lik’hamphani tse hlōlisanang, ba phahamisa matšoenyeho a hore lipatlisiso li ka ’na tsa e-ba leeme ka lebaka la likhohlano tsa lithahasello kapa likhatello tsa lichelete.
Re lumela hore Machaba a Kopaneng, tlas'a Lilemo tse Leshome tsa Machaba tsa Mahlale a Tsoelo-pele e Tsoelang Pele (2024-2033) 'me a sebetsa le litsebi tse fapaneng tsa saense tse tsoang lefats'eng lohle, a ka bapala karolo ea ho tsosolosa tšepo ka litsela tse' maloa: ho fana ka boetapele ba Machaba a Kopaneng ka litlhahlobo. le ho shebisisa tsoelopele ea saense le thekenoloji; ho thusa ho theha marang-rang a marang-rang a baetapele ba menahano ba tšepahalang, ho kenyeletsoa le litho tse hlomphuoang tsa sechaba sa lehae; ho phahamisa thuto ea mahlale le bohlokoa ba monahano o thehiloeng bopaking; ho tsamaisa lipuisano lipakeng tsa bo-ramahlale, baetsi ba melaoana, le sechaba; e fana ka phihlello e bulehileng ea tlhahisoleseling e ncha; ho khothaletsa bo-ramahlale le litsi tsa bona ho arabela litlhoko tsa sechaba ka ho ntšetsa pele Maikemisetso a Ntlafatso ea Moshoelella a UN; ho loantša ho se lekane ho tebileng pakeng tsa Leboya le Borwa ba lefatshe lohle; le ho matlafatsa "setso sa saense" moo baahi bohle ba ikutloang ba na le tokelo ea ho nka karolo, le moo melemo ea saense e fumanehang ho bohle.
Ho isa litabatabelo tsena pele, re khothaletsa UN le marang-rang a eona a mekhatlo e ikopantseng ho: (1) ho theha le ho ts'ehetsa liforamo tsa lehae bakeng sa baetapele ba sechaba, likhoebo, batho ba bang le bo-ramahlale, moo ba ka utloisisang mofuta oa monahano o tebileng ho saense, lintlafatso, le ho kenya letsoho liphuputsong tsa mahlale; (2) tšehetsa “lipolokelo tsa sechaba” tsa lipatlisiso tsa saense tse fumanehang habonolo, tse pepeneneng, le tse utloisisoang ka puo e bonolo; (3) ho ntšetsa pele mananeo a thuto ea mahlale likolong le libakeng tsa mosebetsi, ho hatisa monahano o tebileng, mokhoa oa saense, le bohlokoa ba ho etsa liqeto tse thehiloeng bopaking; (4) tšehetsa, ho khothaletsa, le ho arabela liphuputsong tsa selemo le selemo tse hlahlobang tšepo ea sechaba ho saense le ho tseba mekhoa ea ho loantša boitsebiso bo fosahetseng le boitsebiso bo fosahetseng, haholo-holo mecheng ea litaba tsa sechaba; (5) theha liphanele tsa mahlale tsa machaba ho AI le litheknoloji tse ling tse ka bang tšitiso bakeng sa liteko tsa kamehla, tse tšepahalang, le tse hlokang leeme tse rutang maano le puso; le (6) tšehetsa le ho nolofatsa puisano le likhokahano lipakeng tsa bo-ramahlale lefatšeng ka bophara.
Boto ea rona e ikemiselitse ho phahamisa karolo ea saense le thekenoloji ka hare le ka ntle ho UN, ho thusa ho haha tšepo e kholoanyane, ho tšehetsa tokelo ea botho ea ho rua molemo ho nts'etsopele e bolokehileng, e lekanang ea saense, le ho sebelisa bokhoni ba eona bo boholo ho tobana le liphephetso tse matla ka ho fetisisa. e re shebileng kajeno le hosasane.
Ka Phato 2023, Mongoli-Kakaretso António Guterres o ile a khetha Boto ea Boeletsi ba Saense (SAB) ho fana ka likeletso tse ikemetseng, tse tiileng le tse sebetsang mabapi le litaba tsa bohlokoa mateanong a mahlale, theknoloji le sechaba, ho phethahatsa boitlamo bo tsoang ho "Lenaneo la Rona le Tloaelehileng” tlaleho. Mosebetsi oa mantlha oa SAB ke ho eletsa Mongoli-Kakaretso le baetapele ba baholo ba UN mabapi le nts'etsopele ea mahlale a morao-rao, ho lebella liphephetso tse hlahang, le ho fana ka likhothaletso mabapi le ho laola likotsi le ho sebelisa menyetla.
Boto e na le bo-ramahlale ba supileng ba ikhethang ba sebetsanang le bohlale ba maiketsetso, mahlale a tikoloho le baeloji. E tšehetsoa ke Bo-rasaense ba ka Sehloohong ba Machaba a Kopaneng, Lenģosa la Theknoloji la Machaba a Kopaneng, Moreketoro oa Univesithi ea UN, le marang-rang a mekhatlo e 11 ea saense. e 'ngoe ea tsona ke ISC, e atolosang phihlello ea eona ea libaka le libaka. Ka ho hodisa tshepo e kgolo ho saense, SAB e ikemiseditse ho eketsa tshepo ya Dinaha tse Kopaneng hodima bopaki ba saense mabapi le ho etsa diqeto le ho phahamisa karolo ya mahlale ho phatlalla le dipolatefomo tsa dinaha tse ngata.
Image ke Bernd Dittrich ho Unsplash